Je aanpassen aan een groep geeft een illusie van veiligheid maar is in feite een vorm van zelfverloochening en komt voort uit onveiligheid vaak al uit je vroege jeugd. Aanpassen is niets anders dan een trauma respons. Ik leg je uit waarom en hoe ik dit persoonlijk heb ervaren. En waarom het nu tijd is dit aanpassingsgedrag voorgoed uit je systeem te bannen.
De veiligheid en onveiligheid van een nieuwe groep
“Dit is Hannette, en zij is vanaf vandaag nieuw bij ons.” Ik voel me nerveus en opgetogen tegelijk. Maar de 40 ogen die me aankijken, priemen dwars door me heen. Welk oordeel zullen de ogen vellen?
Het is 1974 en ik ben 6 jaar. We zijn verhuisd van Engeland via een jaartje Nederland naar Indonesië, waar we net zijn neergestreken. Het is de vierde school in anderhalf jaar tijd. Ik spreek net een beetje behoorlijk Nederlands. Terwijl de klok verder tikt, worstel ik me door deze eindeloze eerste minuten heen, met dat overrompelende make it or break it-gevoel. Word ik wel of niet afgewezen?
De kwartjes vallen – Een onveilige hechting
Fast forward naar Hong Kong, 2017. Vanachter mijn scherm zie ik mijn moeder. Haar lippen zoals altijd perfect gestift, haar haar zorgvuldig gecoiffeerd. Ik ben bezig met een Inner Child-traject en schaduwwerk. Voor dit traject gebruik ik een uitgebreide vragenlijst die zelfs teruggaat tot vóór mijn geboorte. Ik bel haar om hulp. Live zie ik haar maar 2 à 3 keer per jaar, dus we zijn aangewezen op beeldbellen.
De eerste vragen gaan zoals verwacht: “Was je blij om zwanger van me te zijn? Had je stress in die periode? Heb je medicijnen, alcohol of andere middelen gebruikt tijdens de zwangerschap?” Ze beantwoordt alles zoals ik dacht dat ze zou doen.
Dan komt het op mijn geboorte. Ik weet dat ik na mijn geboorte in een couveuse terechtkwam omdat ik niet ademde. Elk jaar, rond mijn verjaardag, kwam dat verhaal terug: het verhaal van de doorzetter. “Ze was er bijna niet geweest maar kijk eens aan Hollands Glorie”. Maar deze keer hoor ik mezelf een vraag stellen die ik nog nooit eerder gesteld heb. De vraag die alles duidelijk maakte en de vraag die mijn leven plotseling de helderheid gaf waardoor opeens alles duidelijk werd. De vraag rolde uit mijn mond alsof het mijn vraag niet was. Alsof de vraag werd gesteld door iemand anders.
“Mam, waar stond die couveuse eigenlijk?”
“Ehh… in een ander ziekenhuis. De kliniek waar je geboren was, had die faciliteiten niet.”
“En waar was jij dan?”
“Ik? Ik bleef gewoon in de kliniek.”
Het werd stil, hol, en zwart om me heen. Tegelijkertijd werd het helder licht in mijn hoofd. Alles viel op zijn plek. Ik begreep waarom ik altijd alles alleen wilde doen. Waarom ik me nooit écht aangesloten voelde. Waarom ik zo hunkerde naar een diepe verbinding met mijn moeder, maar die nooit vond. Waarom ik onverwachte of te lange aanrakingen niet fijn vond. Waarom harde geluiden me altijd uit balans brachten. En waarom ik altijd zo mijn best deed om erbij te horen.
Mijn blauwdruk lag ineens open en bloot voor me. Alles wat ik voelde, maar nooit begreep, kreeg betekenis. Het gaf me een intens verdriet én een bevrijdende opluchting.
De angst die ik voelde in groepen of nieuwe omgevingen had ineens een naam: afwijzing.
Als Boomer heb je geen tijd voor overgevoeligheid; Niet lullen maar poetsen
Je veilig voelen is essentieel om jezelf volledig te kunnen zijn, zonder dat je bang hoeft te zijn dat een ander je wegzapt of afwijst. Veiligheid met jezelf en met anderen is noodzaak om te kunnen leven vanuit je essentie en jezelf volledig te kunnen laten zien. Zonder de angst gedachten “Wat zullen ze wel niet denken”, “Wat als ze me stom vinden, straks lig ik eruit”.
Veel vrouwen van de Boomer generatie zijn echter opgegroeid in een omgeving waar gevoeligheid als zwakte werd gezien. Je ziet vaak dat die vrouwen de neiging hebben om vanuit die pijn zichzelf weg te cijferen en pleasing gedrag gaan vertonen. De externe bevestiging van de groep wordt ervaren als acceptatie en dus veiligheid. Ik merkte dat ik dat ook heel lang gedaan heb.
Vrouwen van mijn generatie – opgevoed door oorlogskinderen – hebben geleerd hun gevoel uit te schakelen. Het credo was simpel: “Niet lullen, maar poetsen.” Nuchterheid en doorzetten waren de norm. Maar op een gegeven moment werkt dat niet meer. Je voelt dat er iets wringt. Je voelt je uitgeput, gevangen, en leeg.
Nee dit is niet Spiritueel of Zweverig geneuzel maar keiharde wetenschap
Wat je wellicht niet beseft, is dat deze gevoelens vaak terug te voeren zijn naar jouw vroege blauwdruk. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat hechtingsproblemen in de vroege jeugd een grote invloed hebben op hoe we omgaan met stress, relaties, en ons zelfbeeld.¹ Uit de hechtingstheorie van Bowlby blijkt dat de basis van ons vermogen om gezonde relaties aan te gaan, al wordt gevormd in de eerste jaren van ons leven.² Wanneer die basis instabiel is, door bijvoorbeeld een gebrek aan veilige hechting, kan dat leiden tot gevoelens van angst, afwijzing of perfectionisme.
Daarnaast hebben neurowetenschappelijke studies naar de impact van vroeg trauma aangetoond dat chronische stress in de vroege jaren de ontwikkeling van de hersenen kan beïnvloeden.³ Het limbisch systeem, dat betrokken is bij emoties en geheugen, kan hierdoor overactief worden, waardoor je in het volwassen leven gevoeliger wordt voor afwijzing of overprikkeling. Tegelijkertijd kan het prefrontale cortex, dat betrokken is bij rationele beslissingen en zelfregulatie, onderontwikkeld blijven, wat het moeilijk maakt om emoties effectief te reguleren.
We weten inmiddels ook dat negatieve ervaringen in de vroege jeugd onze onderbewuste overtuigingen vormen. Deze overtuigingen bepalen hoe we naar onszelf kijken en de wereld om ons heen ervaren.⁴ Bijvoorbeeld: als een kind zich in zijn vroege jaren niet veilig voelt, kan dit een diepgewortelde overtuiging creëren dat het ‘alles alleen moet doen’ of ‘niet goed genoeg is.’
Wat dit betekent voor jou, is dat diepgaande emotionele verwondingen uit je jeugd doorwerken in de manier waarop je vandaag denkt, voelt en handelt. Gelukkig is het hersenonderzoek hoopvol: neuroplasticiteit toont aan dat het mogelijk is om deze patronen te herschrijven.⁵ Door bewustzijn en gerichte interventies kun je je onderbewuste overtuigingen veranderen en nieuwe, ondersteunende patronen ontwikkelen die je vrijheid, kracht en vervulling brengen.
In Jip en Janneke taal betekent dit het volgende
- Hechtingsproblemen en hun invloed op je leven
Onderzoek laat zien dat de manier waarop je als kind gehecht bent aan je ouders of verzorgers een grote rol speelt in hoe je later in het leven omgaat met stress, relaties en je zelfbeeld. Als je bijvoorbeeld in je jonge jaren niet het gevoel had dat je volledig kon vertrouwen op een ouder, kan dat zorgen voor onzekerheid en faalangst in je volwassen leven. Dit soort patronen ontstaan vaak zonder dat je je ervan bewust bent, maar ze hebben wél invloed op hoe je nu in het leven staat. - Wat stress en trauma met je brein doen
Als je in je jeugd heftige ervaringen hebt meegemaakt die niet gereguleerd zijn, reageert je brein daar nu nog op. Het leert zichzelf om constant alert te zijn, alsof er elk moment iets mis kan gaan. Dit betekent dat je lichaam en geest vaak ‘aan’ staan, zelfs als dat niet nodig is. Hierdoor kun je bijvoorbeeld sneller stress ervaren of moeite hebben om je te ontspannen. - Je overtuigingen worden gevormd in je jeugd
Als kind neem je alles wat je meemaakt op als een spons. Dit vormt niet alleen je persoonlijkheid, maar ook de overtuigingen die je over jezelf en de wereld hebt. Bijvoorbeeld: als je vaak het gevoel had dat je niet goed genoeg was, dan kan die gedachte zich diep in je onderbewustzijn nestelen. Het goede nieuws? Die overtuigingen kun je veranderen, zelfs als ze al jarenlang onderdeel van je leven zijn. - Je brein kan veranderen
Het mooie van ons brein is dat het zich kan aanpassen. Wetenschappers noemen dit ‘neuroplasticiteit’. Dit betekent dat je negatieve patronen kunt ombuigen naar positieve. Met de juiste aanpak, zoals specifieke oefeningen en bewustzijn, kun je letterlijk nieuwe verbindingen in je brein maken die je helpen om sterker en veerkrachtiger te worden. - Trauma blijft niet alleen in je hoofd, maar ook in je lichaam zitten
Wanneer je iets traumatisch hebt meegemaakt, ‘onthoudt’ je lichaam dat. Misschien merk je het aan gespannen spieren, onrustige darmen of een knoop in je maag. Door aan deze opgeslagen stress te werken – bijvoorbeeld met ademhalingstechnieken, beweging of andere methoden – kun je je lichaam helpen om los te laten wat niet meer nodig is.
Door deze inzichten begrijp je beter waarom je soms vastloopt in bepaalde patronen of emoties. Maar het mooiste is: je kunt eraan werken om die patronen te doorbreken en vrijer te leven.
De Midlife legt deze gevoelens weer rücksichtslos bloot
Door de drukte van het leven zoals een baan, je gezin met opgroeiende kinderen en je sociale leven, is het makkelijk deze issues en patronen te vergeten en te ontwijken. Maar vaak komen die issues weer de kop opsteken als er levens veranderende situaties optreden. Het empty nest, een scheiding, een terugkeer vanuit het buitenland of de midlife maakt dat veel vrouwen zich opeens realiseren dat ze “nog maar 30 jaar te leven hebben” en dat de tijd wel heel hard doortikt terwijl ze zichzelf volledig vergeten zijn. Plotseling word je geconfronteerd met jezelf: wie ben je, als je niet langer voor anderen zorgt of leeft volgens verwachtingen? En ook “Wanneer ga ik nu eindelijk eens voor mezelf kiezen?”
Midlife is geen crisis maar een kans
De realisatie dat de couveuse niet gezellig naast mijn moeders bed stond, of op zijn minst in hetzelfde ziekenhuis, maar mijlenver verderop en ik dus letterlijk de eerste week van mijn leven moederziel alleen was, was een life changing moment. Ik ben toen diep in mijn eigen trauma gedoken en de emoties rondom die momenten gaan neutraliseren. Op dat event stapelen zich weer nieuwe ervaringen die er mee samenhangen en het 1e trauma telkens bevestigen. Vandaag help ik vrouwen zoals jij om die blokkades inzichtelijk te maken en los te laten. Zodat je eindelijk vrij kunt zijn – vrij van dat juk van de 40 ogen die altijd lijken te oordelen.
Het leven is te kort om te wachten tot je voor die hemelpoort staat en daar tot inzicht te komen. De transformatie die ik zelf heb doorgemaakt, gun ik jou ook. Je mag eindelijk ontdekken wie jij bent zonder de last van angst, onzekerheid en het oordeel van anderen.
Je kunt nu kiezen. Ga je nog door op wilskracht, met dat knagende gevoel van ontevredenheid? Of kies je voor vrijheid, kalmte, en zelfliefde?
Want je hoeft het niet alleen te doen.
Maak via de volgende link een afspraak voor een vrijblijvende match call https://calendly.com/clearwithhannette/letsmeet
Voetnoten
- Cassidy, J., & Shaver, P. R. (Eds.). (2016).Handbook of Attachment: Theory, Research, and Clinical Applications. New York: Guilford Press.
- Hechtingsproblemen en stress, relaties, en zelfbeeld:
Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books.
Dit boek legt de basis voor de hechtingstheorie en hoe vroege hechtingspatronen invloed hebben op relaties en emotioneel welzijn in het volwassen leven. - Neurowetenschappelijke studies en hersenontwikkeling:
Teicher, M. H., Andersen, S. L., Polcari, A., et al. (2003). The neurobiological consequences of early stress and childhood maltreatment. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 27(1-2), 33–44.
Dit artikel bespreekt hoe vroeg trauma de ontwikkeling van het brein beïnvloedt, met name het limbisch systeem en de prefrontale cortex. - Impact van onderbewuste overtuigingen:
Siegel, D. J. (2012). The Developing Mind: How Relationships and the Brain Interact to Shape Who We Are. Guilford Press.
Dit boek beschrijft hoe vroege ervaringen de ontwikkeling van ons brein en onze overtuigingen vormgeven. - Neuroplasticiteit en herschrijven van patronen:
Doidge, N. (2007). The Brain That Changes Itself: Stories of Personal Triumph from the Frontiers of Brain Science.Viking Penguin.
Dit boek legt uit hoe neuroplasticiteit ons in staat stelt om negatieve overtuigingen en patronen te transformeren. - Trauma en gedragspatronen:
Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Viking.
Dit baanbrekende boek bespreekt de impact van trauma op het lichaam en geest en hoe het doorwerkt in ons dagelijks functioneren.